Borsada endeksler, belirli piyasaların performanslarını ölçmek için kullanılan göstergelerdir. Endeksler, yatırımcıların piyasadaki genel eğilimleri ve performansları izlemelerine yardımcı olur bununla birlikte yatırım fonları ve diğer finansal ürünler için de bir referans noktası sağlar. Katılım Endeksi ise borsada islami finans prensipleri çerçevesinde yatırım yapmak isteyen yatırımcıların takip ettiği bir endekstir.
Borsa İstanbul’da bulunan 400’den fazla endeks içinde bazıları;
BIST100 : En likit ve en büyük şirketleri içeren 100 hisse senedinden oluşan endekstir.
BIST30 : BIST100’de bulunan en büyük 30 şirketin hisse senetlerini içeren endekstir
BIST Tüm: Borsa İstanbul’da işlem gören tüm hisse senetlerinin dahil edildiği endekstir.
BIST Teknoloji: Teknoloji sektöründeki şirketlerin dahil olduğu endekstir.
BIST Banka: Bankacılık sektöründeki şirketlerin dahil olduğu endekstir.
BIST Katılım: Faizsiz finans ilke ve kurallarına uygun olan şirketleri içeren endekstir.
Katılım Endeksi Nedir? Katılım Endeksine Uygunluk Nedir?
Katılım Endeksi, islami finans prensipleriyle yatırım yapmak isteyen bireyler ve kurumlar için oluşturulmuş bir endekstir. Bir şirketin, katılım endeksine dahil olabilmesi için belli kriterlere uygun bir mali yapıda olması gerekir. Endekse dahil olan şirketlerin, hem faaliyet alanları hem de mali yapıları sürekli olarak denetlenir. Bu kontrollerde, endekste bulunan bir şirketin, katılım endeksi kriterlerlerine uygunluğunu kaybettiği anlaşılırsa şirket endeksten çıkarılır. Böylece yatırımcılar islami finans ilkelerine uygun bir portföyde kalabilirler.
Katılım Endeksine Dahil Şirketlerin Uyması Gereken Şartlar Nelerdir?
Borsa İstanbul’da şirketlerin katılım endeksine uygunluğu değerlendirilirken “Katılım Finans İlkeleri Bilgi Formu” nda (KAFİF) bulunan sorulara verdikleri yanıtlar esas alınır. Yeni işlem görmeye başlayacak şirketler için bu yanıtlar halka arz izahnamesinde yayımlanır.
Bir şirketin katılım endeksine dahil edilebilmesi için endeks dönemi başlangıcı itibarıyla
Yıldız Pazar’da, Ana Pazar’da ya da Alt Pazar’da yer alması gerekir.
Şirketin aşağıda belirtilen alanlarda faaliyet göstermiyor olması gerekir;
- -Alkollü içki üretim ve ticareti
- -Tıbbi amaçlar dışında uyuşturucu maddelerin üretimi ve ticareti
- -Kumar ve kumar hükmündeki faaliyetleri
- -Domuz ve domuz mamullerinin üretimi ve ticareti
- -Faizli finansal işlemler
- -Ahlaka ve islami değerlere aykırı yayıncılık
- -İslami değerlerle bağdaşmayan eğlence ve otelcilik faaliyetleri
- -Çevreye ve canlılara büyük zarar verecek faaliyetleri
- -İnsan fıtratını değiştirecek biyolojik ve genetik faaliyetleri
- -Sağlığa zarar veren tütün ürünleri üretimi ve ticareti
Bunların yanı sıra, şirketin finansal tablosunda belirttiği faizli varlıklarının ve faizli borçlarının, şirketin piyasa değerinden veya toplam varlıklarından büyük olana oranının %33’ü geçmiyor olmasına bakılır.
Belirtilen oranları geçen şirketler endeks dışı bırakılır.
Şirketlerin KAFİF Formunda yer alan bu sorulara, bulundukları mali döneme ait denetimden geçmiş en güncel finansal tablolarını esas alarak cevap vermeleri gerekir. KAFİF Formuna giriş yapmayan ya da eksik giriş yapan şirketler, tedbiren, kriterleri sağlamadıkları varsayılarak endeks dışı bırakılır.
Borsa İstanbul’da işlem gören katılım endeksleri ve kodları ise şöyle
BIST Katılım Tüm: XKTUM
BIST Katılım 100 Endeksi: XK100
BIST Katılım 50 Endeksi: XK050
BIST Katılım 30 Endeksi: XK030
BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi: XSRDK
BIST Katılım Temettü Endeksi: XKTMT
XKTUM’de bulunan en değerli ilk 5 bileşen ise şöyle;
BIMAS – BIM Mağazalar – Perakende Ticaret
THYAO – Türk Hava Yolları – Ulaştırma ve Depolama
TUPRS – Tüpraş – Kimya İlaç Petrol Lastik ve Plastik Ürünler
EREGL – Ereğli Demir Çelik – Ana Metal Sanayi
ASELS – Aselsan – Savunma
Katılım Endeksine dahil hisselerin güncel listesine buradan ulaşabilirsiniz.